Wincenty Witos

Wincenty Witos (1874 - 1945)
patron ulicy, przy której znajduje się Biblioteka Główna

U rodził się w 1874 w rodzinie chłopskiej w Wierzchosławicach (powiat tarnowski). Ukończył 4 klasy szkoły elementarnej, lecz wiele czasu poświęcił samokształceniu. Pisał na łamach "Przyjaciela Ludu". Między 1908 a 1931 rokiem pełnił obowiązki wójta w rodzinnej gminie. W roku 1908 został posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego, a później parlamentu Austro-Węgier. Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej stał się czołową postacią ruchu ludowego na terenie Galicji. W 1913 roku został wiceprezesem PSL "Piast", a prezesem w 1919 roku.
P oczątkowo popierał niepodległościową działalność Legionów, lecz rozczarowany postawą władz austriackich, z czasem zbliżył się do endecji. Pod koniec wojny w swych wystąpieniach w parlamencie wiedeńskim składał jednoznaczne oświadczenia o dążeniach Polaków do odbudowy wolnego i suwerennego państwa, niezależnego od żadnego z dotychczasowych państw zaborczych. 1917-1918 członek Ligi Narodowej. W październiku 1918 stanął na czele utworzonej w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej, odmówił natomiast udziału w rządzie lubelskim Daszyńskiego.
W latach 1919-1930 pełnił mandat poselski, do 1931 (z przerwami) był przewodniczący klubu parlamentarnego PSL Piast. Desygnowany na premiera Rządu Obrony Narodowej pod koniec lipca 1920, w okresie bezpośredniego zagrożenia Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921), wszedł w skład Rady Obrony Państwa. Pozostawał na stanowisku szefa rządu do września 1921. W 1923 roku utworzył pierwszy rząd koalicji Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej i PSL Piast. Stanowisko szefa rządu sprawował do września, w grudniu tego samego roku podał się do dymisji. W maju 1926 utworzył rząd obalony przez przewrót Józefa Piłsudskiego. Przeciwny rządom sanacji, współtworzył Centrolew (1929). W 1930 roku został uwięziony w Brześciu nad Bugiem i sądzony w procesie brzeskim otrzymał wyrok 1,5 roku więzienia, co zdecydowało o jego wyjeździe na emigrację. Stronnictwo Ludowe powierzyło mu w 1931 r. funkcję prezesa Rady Naczelnej (a od 1935 r. prezesa SL). Był jednym z twórców antysanacyjnego Frontu Morges.
W marcu 1939 powrócił do kraju, we wrześniu 1939 został uwięziony przez Niemców i nakłaniany do utworzenia rządu kolaboracyjnego, nie przyjął propozycji Niemców. Zwolniony z więzienia w 1941, przebywał w areszcie domowym pod stałym nadzorem gestapo.W 1945 roku wybrany na prezydenta Krajowej Rady Narodowej, jednak nie podjął obowiązków. Nie skorzystał także z zaproszenia do wzięcia udziału w rozmowach moskiewskich w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Od sierpnia 1945 pełnił funkcję prezesa PSL. Zmarł w 1945.
E kspozycja zorganizowana w Bibliotece Głównej ma charakter tablicy pamiątkowej, która w skrócie przybliża postać Wincentego Witosa, patrona ulicy, przy której znajduje się Biblioteka Główna Akademii Rolniczej. Do utworzenia ekspozycji wykorzystano publikacje o Wincentym Witosie znajdujące się w zbiorach Biblioteki.